ΧΣΙΝΓΚ ΓΙ ΤΣΟΥΑΝ

 

Το  Χσινγκ Γι Τσουαν, η γροθιά (Τσουαν) της μορφής – τεχνικής (Χσινγκ) και του νου – πρόθεσης (Γι), είναι ένα εσωτερικό ή «μαλακό» στυλ Κουνγκ Φου. Οι βασικές αρχές του στηρίζονται στη θεωρία του Γιν – Γιανγκ και των Πέντε Στοιχείων, κοσμογονικές δυνάμεις που διέπουν το σύμπαν σύμφωνα με την αρχαία κινέζικη φιλοσοφία.

 

Έτσι, οι φαινομενικά απλές κινήσεις και φόρμες του συστήματος, εκτός από τεχνικές μιας αποτελεσματικής πολεμικής τέχνης είναι παράλληλα και ένας τρόπος εκγύμνασης και καλλιέργειας σώματος και νου.

 

Οι ρίζες προέλευσης του Χσινγκ Γι Τσουαν χάνονται στα βάθη τις κινέζικης ιστορίας. Παρότι δεν υπάρχουν ακριβείς αποδείξεις για τον ιδρυτή του συστήματος, υπάρχουν αρκετές παραδόσεις για το ποιος το δημιούργησε.

 

Κύριος ιδρυτής του θεωρείται ο διάσημος στρατηγός Γιουε Φέι(1103-1141) της δυναστείας των Σουνγκ. Σύμφωνα με το θρύλο ο Γιουε Φέι θεωρείται ιδρυτής κάποιων μαχητικών στυλ τα οποία και δίδασκε στα στρατεύματα του. Αυτά τα στυλ, ένα από τα οποία φημολογείται ότι είναι το Χσινγκ Γι Τσουάν, έχουν δοκιμαστεί σε μάχες μεταξύ των «οικογενειακών στρατευμάτων του Γιουε» ,όπως ονομάζονταν, και στρατευμάτων της δυναστείας των Γιν. Δείγμα της ικανότητας του στρατού αυτού είναι η παρομοιώδης έκφραση των εχθρών του: «Είναι πιο εύκολο να μετακινήσεις ένα βουνό από το να νικήσεις το στρατό του Γιουε».

 

Η πρώτη αξιόπιστη ιστορική αναφορά για τον ιδρυτή του Χσινγκ Γι Τσουαν παρουσιάζει τον Τζι Λονγκ Φενγκ ή αλλιώς Τζι Τζικέ (1602-1680) ως τον πρώτο που δίδαξε Χσινγκ Γι ή όπως λεγόταν τότε Χσιν Γι Λιου Χε Τσουαν (η γροθιά των 6 αρμονιών της καρδιάς και του νου). Οι Έξι Αρμονίες αναφέρονται στις Τρεις Εσωτερικές Αρμονίες (η καρδιά – συναίσθημα εναρμονίζεται με την πρόθεση, η πρόθεση με το τσι ή ζωτική ενέργεια, το τσι με τη σωματική δύναμη) και στις Τρεις Εξωτερικές Αρμονίες (οι ώμοι εναρμονίζονται με τους γοφούς, οι αγκώνες με τα γόνατα, τα χέρια με τα πόδια). Ο Τζι Τζικέ, διάσημος για την ικανότητα του στη λόγχη, χρησιμοποίησε τις αρχές των τεχνικών της λόγχης και δημιούργησε ένα άοπλο στυλ μάχης το οποίο και ονόμασε Λιου Χε, οι Έξι Αρμονίες. Συμφώνα με το θρύλο όταν το τσι του είχε αναπτυχθεί πλήρως, ο Τζι ταξίδεψε στο ναό των Σαολιν όπου χρησιμοποίησε την τεχνική των πέντε στυλ πολεμικής τέχνης των Σαολιν για να τελειοποιήσει την τέχνη του, την οποία και μετέδωσε.

 

Τα κυριότερα παρακλάδια του Χσινγκ Γι Τσουαν είναι το Χεναν, Χεμπέι και το Σαν Σι. Βασικές φόρμες του Χσινγκ Γι είναι η φόρμα των 5 στοιχείων και η φόρμα των 10 ή 12 ζώων, ανάλογα με το στυλ.

 

Η φόρμα των Πέντε Στοιχείων που χωρίζεται σε 5 φόρμες, αναπτύσσει 5 είδη δύναμης. Η 1η φόρμα Πι Τσουαν (η Γροθιά που Σκίζει) παρομοιάζεται με την κίνηση του τσεκουριού που σκίζει το ξύλο και αντιστοιχεί στο Μέταλλο. Η 2η φόρμα, Πενγκ Τσουαν (Γροθιά που Συντρίβει) παρομοιάζεται με το βέλος που διασχίζει τον αέρα και αντιστοιχεί στο Ξύλο. Η 3η φόρμα Τζουαν Τσουαν (Γροθιά που Τρυπάει) με τον κεραυνό και αντιστοιχεί στο Νερό. Η 4η φόρμα Παο Τσουαν (Γροθιά που Σφυροκοπά) με το Κανόνι και αντιστοιχεί στη Φωτιά. Τέλος, η 5η φόρμα Χενγκ Τσουαν (Σταυρωτή Γροθιά) παρομοιάζεται με το ελατήριο και αντιστοιχεί στο στοιχείο της Γης. Η φόρμα των 5 στοιχείων εκτός της σωματικής δύναμης αναπτύσσει και το τσι του ασκούμενου. Έτσι κάθε στοιχείο, που στην κινεζική ιατρική αντιστοιχεί με ένα από τα 5 βασικά όργανα του ανθρώπου, έχει την αντίστοιχη φόρμα του η οποία το ωφελεί. Η φόρμα των 12 ζώων αντιπροσωπεύει 12 διαφορετικούς τρόπους κίνησης και χρήσης του σώματος. Οι κινήσεις αντανακλούν το πνεύμα του κάθε ζώου όταν αυτό μάχεται και εκπορεύονται από τη φόρμα των Πέντε Στοιχείων. Έτσι παρότι κάποιες μοιάζουν μεταξύ τους, αλλάζει ο τρόπος χρησιμοποίησης τους. Για παράδειγμα, η φόρμα της τίγρης και του πιθήκου είναι παραλλαγές του Πι Τσουαν. Αλλιώς ορμάει μια τίγρη με όλο της το σώμα πίσω από τα πόδια της και τη σιγουριά που γεννάει η δύναμη της και αλλιώς επιτίθεται ένας πίθηκος, με γρήγορες ξαφνικές κινήσεις από διάφορες γωνίες αποφεύγοντας την ευθεία αντιμετώπιση λόγω έλλειψης δύναμης και όγκου. Με αυτή τη λογική ο ασκούμενος μαθαίνει και αναπτύσσει, ανάλογα τη σωματοδομή του, και τις υπόλοιπες φόρμες : του δράκου, του αλόγου, του φιδιού, του πετεινού, του χελιδονιού, του γερακιού, του αλιγάτορα, του φοίνικα, του αετού και της αρκούδας.

 

Μόλις ο εκπαιδευόμενος μάθει αυτές τις φόρμες ακολουθούν η συνδυασμένη φόρμα των Πέντε Στοιχείων, οι φόρμες με αντίπαλο και οι φόρμες με όπλα όπως το

 

κυρτό σπαθί, το ευθύ σπαθί, το μακρύ κοντάρι και τη λόγχη.

 

Το Χσινγκ Γι Τσουαν είναι μια Εσωτερική Πολεμική Τέχνη, στην οποία κάποιος μαθαίνει να χρησιμοποιεί την εσωτερική δύναμη εξωτερικά. Οι φόρμες του έχουν τη φύση των Ζώων. Πρέπει να αναπτύξεις τον τρόπο κίνησης όσο και το πνεύμα και το ένστικτο των ζώων κατά την εκτέλεση των τεχνικών για να τις εκτελέσεις σωστά. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τις τεχνικές της φόρμας των Δώδεκα Ζώων, αλλά για όλες τις τεχνικές του Χσινγκ Γι. Πρέπει να μάθει κανείς να χρησιμοποιεί τη φαντασία του μέσα στην κίνηση ολόκληρου του σώματός του για να εκτελέσει σωστά το Χσινγκ Γι Τσουαν. Για παράδειγμα, όταν η τίγρη ορμάει πάνω στο θήραμά της συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις, το μυαλό και το σώμα της πάνω στην επίθεση. Δεν υπάρχει κανένας δισταγμός, αμφιβολία ή νωθρότητα ή καθυστέρηση.

 

Η εξαιρετική ισχύς των χτυπημάτων και των αποκρούσεων του Χσινγκ Γι Τσουαν μπορεί να παρομοιαστεί επίσης με το ρίξιμο ενός βέλους από ένα πολύ δυνατό τόξο. Μόλις το βέλος ριχτεί από το τόξο δεν μπορεί να γυρίσει πίσω. Πρέπει να τιναχτεί ευθεία μπροστά και να ολοκληρώσει την πορεία του. Μερικοί Δάσκαλοι της τέχνης προτιμούν την αναλογία του κανονιού. Όταν ένα κανόνι πυροβολεί, η οβίδα που φεύγει από την κάνη του δεν μπορεί πια να συγκρατηθεί ή να καθυστερήσει. Θα ολοκληρώσει την πορεία της και θα χτυπήσει το στόχο της. Δεν υπάρχει γυρισμός. Πρέπει να υπάρχει σωματική, συναισθηματική και νοητική αφοσίωση στην εκτέλεση των τεχνικών του Χσινγκ Γι Τσουαν – ολοκληρωτική αφοσίωση. Αυτό παράγει μεγάλη ορμή, εστίαση και διαπεραστικότητα στις τεχνικές. Η γροθιά δε γυρίζει πίσω. Ακριβώς όπως ένα βέλος που ρίχνεται από ένα πολύ δυνατό τόξο και καρφώνεται κατευθείαν στην καρδιά του εχθρού.

 

Αυτή η τεράστια ισχύς των τεχνικών του Χσινγκ Γι προέρχεται από μέσα, όχι μόνο από τη σωματική κίνηση, το βάρος ή τη δύναμη των μυών. Δεν είναι οι κινήσεις το πιο σημαντικό, είναι η δύναμη του νου επάνω στο σώμα – η ελευθερία του νου να ελέγχει το σώμα με ολοκληρωτική συγκέντρωση της πρόθεσης. Αυτό είναι το μυστικό του Χσινγκ Γι Τσουαν. Η μυϊκή δύναμη είναι περιορισμένη, η δύναμη του νου, η ολοκληρωτική συγκέντρωση της Πρόθεσης (Γι)[1] είναι απεριόριστη. Αυτή είναι η αληθινή ρίζα του Χσινγκ Γι Τσουαν. Αν εξασκεί κάποιος τις φόρμες χωρίς νοητική πρόθεση, οι φόρμες είναι σαν άδειο κέλυφος – χωρίς περιεχόμενο, κούφιες: Άδειες φόρμες χωρίς εσωτερική ενέργεια μέσα τους. Η εσωτερική ενέργεια είναι η ψυχή του Χσινγκ Γι Τσουαν.

 

Δύο από τις πιο σημαντικές φόρμες του Χσινγκ Γι Τσουαν είναι η Μπα Σι Τσούϊ (ή «Πα Σι Τσούϊ» – Η Γροθιά των Οκτώ Θέσεων) και η Ζα Σι Τσούϊ (ή «Τσα Σι Τσούϊ – Η Ανάμικτη Γροθιά). Η πρώτη συνδυάζει τέσσερις από τις τεχνικές των Πέντε Στοιχείων με τέσσερις από τις τεχνικές των Δώδεκα Ζώων, και η δεύτερη διδάσκει την ουσία των τεχνικών των Δώδεκα Ζώων συνδυασμένων μαζί.

 

Οι κινήσεις του Χσινγκ Γι Τσουαν είναι σχετικά απλές αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι και εύκολες. Αυτό εξαρτάται από το πόσο θέλει να προχωρήσει ο ασκούμενος στην κατανόηση της τέχνης. Έτσι μπορούμε να πούμε πως μέχρι το μεσαίο επίπεδο οι κινήσεις μπορούν να κατανοηθούν και να εφαρμοστούν σχετικά εύκολα. Στο προχωρημένο επίπεδο όμως υπάρχουν αδιόρατες λεπτομέρειες στις κινήσεις που για να κατανοηθούν χρειάζεται εμβάθυνση στην κινησιολογία του στυλ. Βασικά ο ασκούμενος στο Χσινγκ Γι Τσουαν κινείται ευθεία, χρησιμοποιώντας όλο το σώμα και το νου μέσω των Έξι Αρμονίων, για να δημιουργήσει μια εκρηκτική δύναμη εστιασμένη στο σημείο επαφής με τον αντίπαλο. Η δυσκολία στο προχωρημένο επίπεδο έγκειται στο να κατανοήσει κανείς την ύπαρξη μικρών καμπύλων μέσα στις φαινομενικά ευθείες κινήσεις.

 

Οι κινήσεις του Χσινγκ Γι Τσουαν είναι απλές και αποτελεσματικές και όχι τόσο εντυπωσιακές ή όμορφες όσο οι κινήσεις άλλων στυλ του Κουνγκ Φου. Συνδυάζουν τις ενέργειες Γιν και Γιανγκ, την εσωτερική και την εξωτερική πλευρά, τη σκληρή και τη μαλακή δύναμη, και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επίθεση όσο και για άμυνα. Κατά την εξάσκηση το σώμα του ασκούμενου σηκώνεται και χαμηλώνει, ενώ οι γροθιές του τρυπάνε και στρίβουν. Κάποιες κινήσεις εκτελούνται κοντά στο σώμα, ενώ άλλες είναι ανοιχτές και τεντωμένες. Ο βηματισμός κινείται πολύ μπροστά και πίσω, διαγώνια και σε γωνίες. Ολόκληρο το σώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αυτοάμυνα, και κάθε μεγάλο κομμάτι του σώματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επίθεση. Ο αντίπαλος δεν ξέρει από ποιο μέρος του σώματος πρέπει να αμυνθεί γιατί το κεφάλι, οι ώμοι, οι αγκώνες, τα χέρια, τα πόδια, τα γόνατα και οι γοφοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επίθεση.

 

Κατά την εξάσκηση του Χσινγκ Γι Τσουαν, υπάρχουν ορισμένα κριτήρια που πρέπει να ακολουθούνται συνεχώς. Αυτά είναι θεμελιώδεις απαιτήσεις για να αναπτύξεις και να χρησιμοποιήσεις την αληθινή ουσία και την αληθινή ισχύ του συστήματος.

 

–          Το σώμα είναι χαλαρό. Δεν υπάρχει καθόλου ένταση στους μυς. Όταν τα χέρια κινούνται, τα μπράτσα και οι ώμοι πρέπει να παραμένουν χαλαροί και ευκίνητοι.

 

–          Ο νους είναι πάντα ήρεμος. Δεν υπάρχει νοητική ένταση, άγχος ή θυμός που να διαταράζει την εσωτερική ηρεμία. Ο νους δε θολώνει από συναισθήματα, παρορμήσεις ή επιθυμίες. Παραμένει καθαρός, διαυγής, ατάραχος και γαλήνιος.

 

–          Το Τσι διατηρείται χαμηλά μέσα στο σώμα. Η ενέργεια βυθίζεται χαμηλά κάτω από τη μέση. Το στήθος, ο λαιμός και τα μπράτσα πρέπει να είναι χαλαρά για να γίνει αυτό. Η ενέργεια αφήνεται να κατακαθήσει και να παραμείνει κάτω από τον αφαλό, στο χαμηλό Ταν Τιεν.

 

–          Το πνεύμα υψώνεται στην κορυφή του κεφαλιού. Το πνεύμα εκφράζεται στη σωματική κίνηση. Οι κινήσεις πρέπει να είναι ζωντανές και γεμάτες ενέργεια.

 

–          Η πρόθεση γεμίζει τα μάτια. Ο ασκούμενος μοιάζει σαν μια τίγρη που ορμάει πάνω σε ένα πρόβατο. Τα μάτια του φαίνονται σαν τα μάτια της τίγρης όταν κοιτάζει το θήραμά της – γεμάτη από συγκεντρωμένη πρόθεση.

 

–          Η μέση διευθύνει και ενδυναμώνει τις κινήσεις. Όλες οι κινήσεις πηγάζουν από τη μέση.

 

–          Κάθε κίνηση είναι ακριβής και καθαρή. Κάθε κίνηση ολοκληρώνεται πλήρως. Καμία κίνηση δεν είναι μπερδεμένη, ασαφής ή ανακριβής λόγω έλλειψης ικανότητας ή νοητικής συγκέντρωσης.

 

–          Η μία κίνηση ρέει ομαλά μέσα στην επόμενη. Ενώ κάθε κίνηση είναι ξεχωριστή, κυλάει ανεμπόδιστα μέσα στην επόμενη κίνηση χωρίς δυσκολία ή αντίσταση.

 

–          Τα πόδια κινούνται με σταθερά βήματα. Τα πόδια κινούνται με σταθερά και δυνατά βήματα επιτρέποντας τέλεια ισορροπία του σώματος κατά την κίνησή του. Τα πόδια πρέπει να τοποθετούνται στη σωστή θέση για να αναπτύξουν την απαιτούμενη ισχύ της κάθε κίνησης.

 

–          Τα χέρια τινάζονται μπροστά εξαπολύοντας καταστρεπτικά χτυπήματα. Η ισχύς που παράγεται από τα πόδια, ελεγχόμενη από τη μέση, μεταδίδεται μέσα από τους χαλαρούς ώμους και μπράτσα και εξαπολύεται από τα χέρια σαν γρήγορα και καταστρεπτικά χτυπήματα.

 

–          Σε όλες τις τεχνικές της παλάμης και της γροθιάς, πρέπει κανείς να χρησιμοποιεί τη μέση για να οδηγεί τους ώμους και τους αγκώνες για να οδηγεί τα χέρια. Τα χέρια πρέπει να μένουν κοντά στο πρόσωπο, και οι αγκώνες κοντά στα πλευρά, για προστασία από τα χτυπήματα του αντιπάλου.

 

–          Σε όλες τις τεχνικές του Χσινγκ Γι, ο ασκούμενος πρέπει να βυθίζει τους ώμους και να χαμηλώνει τους αγκώνες, τα βουλιάζει στο στήθος και να εκτείνει την πλάτη, να ανεβάζει ελαφρά τον πρωκτό και να σπρώχνει απαλά τη γλώσσα ακουμπώντάς την στον ουρανίσκο.

 

–          Εκτελώντας τις επιθέσεις, οι κινήσεις πρέπει να ξεκινούν από το κέντρο του σώματος για να εξαπολύεται η μέγιστη δύναμη. Παρόμοια, πρέπει κανείς να χαμηλώνει πρώτα το σώμα του και μετά να υψώνεται ξαφνικά για να παράγει ισχύ στις επιθέσεις του, όπως ένα ελατήριο που τινάζεται. Στην επίθεση χρησιμοποιείται εκπνοή ή κραυγή για να δώσει περισσότερη δύναμη στην κίνηση και να σαστίσει τον αντίπαλο. Στις επιθέσεις πρέπει κανείς να στοχεύει στα ευαίσθητα σημεία του σώματος του αντιπάλου του, επιτιθέμενος γρήγορα και δυνατά και χρησιμοποιώντας τις ειδικές τεχνικές του Χσινγκ Γι Τσουαν.

 

–          Η εξάσκηση πρέπει να έχει την όψη των ψηλών βουνών και των χαμηλών λόφων που περιβάλλονται από κοιλάδες, με τον ασκούμενο να κινείται πότε πολύ κοντά στο έδαφος όπως ένα χελιδόνι που κουβαλάει νερό, και πότε να κινείται ψηλά όπως ένας αετός που πετάει στον ουρανό. Μόλις αποφασίσει να κινηθεί, πρέπει κανείς να σηκώνει τα εσωτερικά όργανα και να αφήνει το εξωτερικό σώμα να ακολουθεί ανάλογα. Τα χέρια σηκώνονται σαν μια τίγρη που ορμάει και τα πόδια πλησιάζουν το στόχο.

 

–          Η αληθινή δύναμη δε βρίσκεται στο να είσαι σκληρός και σφιγμένος, αλλά στο να είσαι ελαστικός και ευκίνητος. Το πιο δυνατό Κουνγκ Φου χρησιμοποιεί το μικρότερο ποσοστό δύναμης. Η ελαστικότητα παράγει ταχύτητα, ευκαμψία και ευκινησία. Η έμφαση στο Χσινγκ Γι Τσουαν είναι στο «Φανγκ Σουνγκ», το  να είσαι μαλακός και χαλαρός μέχρι την τελευταία στιγμή – και τότε να χτυπάς σαν κεραυνός.

 

Η ενοποίηση σωματικής τεχνικής και πρόθεσης είναι βασική αρχή και τρόπος άσκησης του Χσινγκ Γι Τσουαν το οποίο επιτυγχάνεται με την άσκηση των φορμών και του κινητικού ή ακίνητου Τσι Κουνγκ (Ντον Κουνγκ και Τζινγκ Κουνγκ). Το κινητικό Τσι Κουνγκ περιλαμβάνει ασκήσεις που εκτελούνται αργά δίνοντας έμφαση στην εναρμόνιση κίνησης, χαλάρωσης και αναπνοής. Το ακίνητο Τσι Κουνγκ χρησιμοποιεί τη στάση Σαν Τι Σι, τη στάση των Τριών Αρμονίων, ως κύριο μέσο καλλιέργειας του τσι και ενοποίησης των τριών Γιν ή Εσωτερικών Αρμονιών (νους, τσι, δύναμη) και των Γιανγκ ή Εξωτερικών (ώμος και μέση, αγκώνες και γόνατα, χέρια και πόδια).

 

Είναι εμφανές ότι το Χσινγκ Γι Τσουαν περιέχει τις μαχητικές ικανότητες του Κουνγκ Φου, τις θεραπευτικές ιδιότητες του Τσι Κουνγκ και τις πνευματικές ρίζες του διαλογισμού, γεγονός που το καθιστά ένα ολοκληρωμένο σύστημα Κουνγκ Φου. Γι αυτό άλλωστε θεωρείται και μέλος της «οικογένειας» των Εσωτερικών στυλ Νέι Τζία Τσουάν μαζί με το Τάι Τσί Τσουάν και το Πα Κουά Τσάνγκ. Προσθέστε σε αυτό τη δυναμικότητα, την εκρηκτικότητα και τη σχετική ευκολία κατανόησης και εφαρμογής των τεχνικών και έχετε ένα άκρως συναρπαστικό και ευεργετικό στυλ Κουνγκ Φου, έτοιμο να το εξερευνήσετε.

 

Ο καθένας ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας και κατάστασης υγείας, μπορεί να ασκηθεί καθώς δεν απαιτεί ιδιαιτέρες γυμναστικές ή ακροβατικές ικανότητες και να αναπτύξει έτσι σωματική  υγεία και ψυχική ισορροπία. Γι’ αυτό άλλωστε ασκείται στην Κίνα εδώ και πολλούς αιώνες από διαφόρους τύπους ανθρώπων, από βουδιστές και ταοϊστές μοναχούς, αστυνομικούς, στρατιώτες, φοιτητές και απλούς πολίτες και η δημοτικότητα του αυξάνεται συνεχώς.

 

 

 

Γιαννούλης Αντώνης

 

Καραντινός Πάτρικ


 

[1] Γι: Συγκεντρωμένος νους με συναισθηματική πρόθεση μέσα του.